Mit nr 1
„System kaucyjny wiązać się będzie z 3 miliardami złotych dodatkowego podatku VAT od kaucji, który zapłacą polscy obywatele”.
Nie jest to prawdą. Ministerstwo Klimatu i Środowiska zapowiedziało zwolnienie kaucji z podatku VAT od dnia 1 stycznia 2025 roku w drodze nowelizacji Ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi.
Mit nr 2
„System kaucyjny nie gwarantuje zwrotu kaucji pobieranej w sklepach przy kupnie napojów”.
Nie jest to prawdą. Ministerstwo Klimatu i Środowiska zapowiedziało wprowadzenie właściwego obiegu kaucji w systemie od dnia 1 stycznia 2025 roku w drodze nowelizacji Ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Po tej zmianie, kaucja będzie pobierana na każdym etapie obrotu napojami w opakowaniach i będzie podążać za produktem w całym łańcuchu sprzedaży. Dzięki temu, systemem kaucyjnym objęte zostaną nie tylko jednostki handlu, ale także branża hotelarska i gastronomiczna, co zapewni w konsekwencji szczelność i transparentność systemu w aspekcie finansowym. Zgodnie z obowiązującym prawem art. 40g ustęp 4. Ustawy o gospodarce opakowaniami o odpadami opakowaniowymi brzmi: „…nie wymaga okazania dowodu zakupu produktu w opakowaniu na napoje objęte systemem kaucyjnym w celu zwrotu pobranej kaucji” nie oczekuje się zatem od konsumenta okazania paragonu.
Mit nr 3
„W systemie kaucyjnym wystąpią miliardowe oszustwa przy rozliczaniu zebranych opakowań i pobranej kaucji, powodujące bankructwo operatorów systemu i sklepów detalicznych oraz straty skarbu państwa”
Nie jest to prawdą.
- Prowadzenie systemu kaucyjnego jest działalnością regulowaną, wymagającą uzyskania zezwolenia wydawanego przez Ministra Klimatu i Środowiska.
- Obowiązująca ustawa zawiera mechanizmy zabezpieczające przed nieprawidłowościami, w tym bieżące rozliczanie kaucji w okresach miesięcznych oraz konieczność zawierania pisemnych umów pomiędzy poszczególnymi uczestnikami systemu.
- Infrastruktura systemu kaucyjnego posiada rozwiązania chroniące przed występowaniem fałszerstw oraz innych działań niepożądanych. Zarówno systemy operacyjne IT, jak i maszyny RVM, posiadają szereg zabezpieczeń w zgodzie ze wszystkimi standardami.
Mit nr 4
„System kaucyjny przyczyni się do ogromnego wzrostu cen napojów”
Koszt systemu kaucyjnego dla wprowadzających napoje wynosi 9-10 groszy za opakowanie napoju – butelkę lub puszkę.
Mit nr 5
„Obowiązujące przepisy naruszają zasadę równości podmiotów gospodarczych i tworzą bariery w dostępie do rynku, co jest sprzeczne z Konstytucją RP”.
Nie jest to prawdą. Zgodnie z art.40g i 40h ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi w celu realizacji obowiązków nałożonych przez system kaucyjny Wprowadzający produkty w opakowaniach na napoje albo grupa tych wprowadzających lub izby gospodarcze i związki pracodawców mogą ustanowić podmiot reprezentujący lub przystąpić do innego istniejącego systemu kaucyjnego.
Jednocześnie w oczywisty sposób wielkie koncerny muszą przestrzegać prawa w postaci ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji – w tym w szczególności w zakresie koncentracji na poziomie 70 – 80% rynku.
Mit nr 6
„Przedsiębiorcy wprowadzający napoje do obrotu poniosą miliardowe kary z tytułu braku możliwości realizacji obowiązków związanych z systemem kaucyjnym, które przerzucą na konsumentów”.
Nie jest to prawdą. Stawka opłaty produktowej w 2025 roku wynosi 0,10 zł/kg, a zatem jest to bardzo niska, ewentualna, sankcja dla przedsiębiorców. Nawet przy osiągnięciu zerowego poziomu zbierania opakowań kaucjonowanych, konsekwencje finansowe dla przedsiębiorców w żadnym wypadku nie wyniosą miliardów złotych, a należy pamiętać, że już teraz realizowany jest znaczny procent zbiórki i recyklingu tych opakowań. Przy całkowitym braku realizacji obowiązków suma kar w skali kraju wyniosłaby 33 mln zł.
Mit nr 7
„Nikt nie jest gotowy na wprowadzenie systemu kaucyjnego i system nie zdąży ruszyć od dnia 1 stycznia 2025 roku”.
Nie jest to prawdą. Na rynku funkcjonuje już jeden podmiot reprezentujący, który uzyskał zezwolenie na prowadzenie systemu kaucyjnego. Drugi przedsiębiorca oczekuje na wydanie tej decyzji administracyjnej. Dodatkowo, na polskim rynku obecne jest wiele krajowych i zagranicznych firm oferujących maszyny RVM, systemy informatyczne oraz inne usługi wspierające system kaucyjny. Sieci handlowe oraz pojedyncze sklepy powszechnie testują maszyny RVM, a przedsiębiorcy wprowadzający napoje do obrotu analizują kwestie związane z oznaczaniem opakowań, tak więc wszyscy interesariusze świadomi są wyzwań związanych z systemem kaucyjnym.
Mit nr 8
„Branża gospodarki odpadami komunalnymi straci 450 milionów złotych dochodów, za co zapłacą mieszkańcy”.
Nie jest to prawdą. Utracone środki finansowe pochodzące ze sprzedaży butelek PET i puszek aluminiowych, wrócą do branży gospodarki odpadami w postaci wynagrodzeń za usługi wykonywane na rzecz podmiotów reprezentujących. Dodatkowo należy pamiętać, że Polska cały czas ponosi tzw. „podatek od plastiku”, wynoszący 0,80 euro za każdy kilogram odpadów z tworzyw sztucznych niepoddanych recyklingowi, który może być wyraźnie zmniejszony jedynie poprzez wprowadzenie systemu kaucyjnego. Przede wszystkim jednak, system kaucyjny jest inwestycją w środowisko naturalne, a koszty jego odnowy są zawsze wyższe niż prewencyjne zapobieganie zanieczyszczeniom.
Materiał został opracowany przez: Ogólnopolską Izbę Gospodarczą Ochrony Środowiska oraz Związek Pracodawców Branży Elektroodpadów i Opakowań ELEKTRO-ODZYSK. Opublikowany był w dzienniku Rzeczpospolita